Dòng phim điệp chiến cần sự đổi mới: Học tập các tác phẩm kinh điển, bắt đầu từ kịch bản.

20180707 Gốc: Nhật báo Quảng Châu

Tối hôm qua, "Thoát thân" - bộ phim truyền hình được khán giả mong đợi - đã lên sóng tập cuối. Anh trai Kiều Trí Tài giúp đỡ em trai Kiều Lễ Kiệt thoát thân thành công, kết cục tròn trịa viên mãn. Tuy nhiên, phim đã không đạt được mức kỳ vọng cả về chất lượng lẫn độ phổ biến. Rating không thấp, nhưng không cao như mong đợi, chứng tỏ kỳ vọng của khán giả không đồng nhất với những người sản xuất. Một bộ phim truyền hình lớn khác cũng vừa kết thúc là "Người yêu nước" cũng khiến nhiều cuộc tranh luận nổ ra. Những năm gần đây, phim điệp chiến vẫn không ngừng thay đổi, biến hóa, nhưng không có nhiều tác phẩm hay thực sự. Rốt cuộc sáng tác ơi, sao thế?

"Thoát thân" kết thúc không gây sốt như kỳ vọng. Phim điệp chiến biến thành phim tình cảm, khác xa mong đợi của khán giả.

Tập cuối của phim truyền hình "Thoát thân", Kiều Trí Tài giả trang thành em trai Kiều Lễ Kiệt rời đi, từ bỏ tự do của chính bản thân để mưu đồ tiếp tục được thực hiện. Đúng lúc giải phóng toàn quốc, Hội nghị hiệp thương chính trị lần đầu tiên được tổ chức tại Bắc Bình, Kiều Lễ Kiệt thật được mời tới dự hội nghị. "Kế hoạch quy tỉnh" đã thành công. Lựa chọn của Kiều Trí Tài khiến rất nhiều khán giả cảm động và khen ngợi. Anh ta không chỉ dứt tình nam nữ, tố cáo người anh ta yêu thương, mà còn chủ động hy sinh bản thân vì đại cục. Trưởng thành cùng sự phát triển của bộ phim, Kiều Trí Tài lột xác từ chàng lãng tử láu cá, lẻo mép thành người trí sĩ trầm ổn, đáng tin cậy, có trách nhiệm, dám chịu trách nhiệm. Sự thay đổi này khiến nhân vật rất được khen ngợi.

Các diễn viên chính bày tỏ tình cảm, suy nghĩ sau khi bộ phim kết thúc.

Trần Khôn đăng trên weibo, "Bây giờ, tôi vẫn đắm chìm trong niềm xúc động sâu sắc với anh chàng tầm thường nhỏ nhoi Kiều Trí Tài. Trên anh chàng, tôi đã đặt hết mọi vốn liếng cũng như suy nghĩ của chính bản thân, bao gồm con người tôi hướng tới, vẻ thư giãn tôi hy vọng."

Hoàng Lệ Văn cũng nghênh đón thời điểm chuyển mình, từ cô gái trong sáng, nhát gan, trở thành người hoạt đồng ngầm bảo hộ Kiều Trí Tài, Kiều Lễ Kiệt "thoát thân" thành công. Rất nhiều khán giả chê Hoàng Lệ Văn nhu nhược, ngốc nghếch, thích khóc, không phân biệt ai tốt thật ai tốt giả, bị chồng trước lợi dụng mà không hay biết. Hình tượng nhân vật như vậy dễ khiến người ta thấy phản cảm, cũng ảnh hưởng đến tình cảm dành cho diễn viên. Vì vậy, sau khi tập cuối phát sóng, diễn viên chính Vạn Thiến đăng một bài văn dài tựa đề: "Cảm ơn mọi người đã không thích Hoàng Lệ Văn": "Dù Hoàng Lệ Văn không được ưa thích, tôi vẫn cảm ơn mọi người đã hóa thân vào nhân vật. Chỉ có hóa thân vào nhân vật, mới ghét bỏ vẻ yếu đuối. Giống với mọi người, tôi cũng mến mộ Đại Kiều, thông minh, giỏi ứng biến, có trách nhiệm. Mến mộ mọi cơ trí dũng cảm, mến mộ một con người bình thường vô tư hiến dâng cho thời đại." Trần Khôn đáp lại: "Trí Tài rất thích Lệ Văn và Tiểu Tương Tử. Tôi tôn trọng Thiến tỷ, xinh đẹp, tự do, diễn xuất tốt." Tương tác giữa hai người hấp dẫn không ít netizen: "Cảm động trước tình cảm trân trọng dành cho đối thủ giữa hai vị diễn viên phái thực lực dành cho nhau."

Trần Khôn trở về màn ảnh nhỏ, tranh luận nổ ra.

Sau 9 năm xa cách, Trần Khôn trở về màn ảnh nhỏ với tác phẩm truyền hình "Thoát thân". Chính vì vậy, ban đầu bộ phim này được kỳ vọng khá cao là trở thành phim truyền hình trong nước hot nhất nửa đầu năm 2018. Đáng tiếc là thực tế không như mong đợi. Vấn đề chủ yếu là do có sự chênh lệch giữa tâm lý của người sáng tác và sự chờ mong của khán giả. Khán giả muốn xem một bộ phim điệp chiến nghiêm chỉnh, nhưng rốt cuộc, phim không đáp ứng đủ nhu cầu của họ. Động lực để khán giả xem phim nhiều khi lại là diễn xuất không tì vết của Trần Khôn trong hai vai diễn Đại Kiều và Tiểu Kiều.

Đầu tiên, bộ phim không triển khai quyết đấu bày mưu tính kế giữa hai phe ta địch, mà chỉ nhắm đến phô bày cuộc sống của những con người bình thường trong bối cảnh thời đại nhiều biến động. Trong lúc tuyên truyền, phim được xếp vào thể loại "phim điệp chiến", nhưng thực tế phim thuộc dòng lãng mạn niên đại (phim niên đại là phim lấy bối cảnh trong khoảng thời gian từ cuối nhà Thanh đến những năm 1930 – 1940 - baidu). Có thể đạo diễn, biên kịch, nhà sản xuất đã chiếu theo lịch sử, cho rằng làm một bộ phim về cuộc sống của người dân thường trong thời kỳ bước ngoặt lịch sử sẽ rất thú vị, nhưng thực tế đối với khán giả thông thường, dạng kịch bản này không có sức hút mạnh.

Thứ hai, nội dung chính của phim xoay quanh chuyện nhà cửa và chuyện yêu đương. Sở khoa trưởng đã rất cố gắng giương cao lá cờ điệp chiến nhưng lại gặp Khương khoa trưởng trí thông minh không đồng cấp. Trong phim, các hộ dân trong thôn Trấn Ninh thi nhau hóng và tám, tăng nét hài hước cho bộ phim, nhưng chính vì bị nhét vào quá tay nên thành ra lẻ tẻ, vô vị. Đồng thời, hầu hết nhân vật chính có cảnh yêu đương lãng mạn. Tuy các sắc thái tình cảm cũng nói lên được đôi điều về đạo lý đối nhân xử thế trong thời đại bão tố, nhưng lại hòa tan không khí khẩn trương của một bộ phim điệp chiến.

Thêm nữa, tính cách của các nhân vật chính trong "Thoát thân" đều thuộc dạng hiếm có khó tìm trong dòng phim điệp chiến, dù là Kiều Trí Tài nghèo túng, ích kỷ, không đáng tin hay Hoàng Lệ Văn yếu ớt, nhu nhược, ngốc nghếch. Trong các phim điệp chiến trước đây, vai nam tài giỏi, nhân hậu, không việc nào không giải quyết được; vai nữ linh hoạt, quyết đoán, trong nhu có cương; và cho dù nam nữ chính ban đầu không "chuẩn" thì cũng sẽ nhanh chóng trưởng thành trong phim, xuất sắc hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Chính vì vậy mà khán giả thích Kiều Trí Tài vì đại cục, hiểu lý tình, luôn luôn bảo vệ gia đình, và ghét cay đắng Hoàng Lệ Văn.

Phim điệp chiến yêu cầu đổi mới. Trọng hình thức nhẹ nội dung: tranh luận không ngừng.

"Người yêu nước" của Trương Lỗ Nhất và Đồng Lệ Á kết thúc cùng "Thoát thân", cũng đồng dạng bị đặt nghi vấn. Phim đổi cảnh liên tục, cảnh ngục giam, cảnh núi tuyết, cảnh tình báo, cảnh chiến trận, nhằm thoát khỏi con đường mòn của dòng phim điệp chiến. Phương pháp khác lạ này tương đối mãn nhãn, nhưng tồn tại một số khớp nối phi logic. Dàn diễn viên trong phim là tập hợp của tính chuyên môn và tính thương mại, nhưng vấn đề nằm ở tạo hình quá mốt. Như Thư Tiệp trong lúc thi hành nhiệm vụ lại diện trang phục đỏ bắt mắt, phối thêm hàng chục kiểu mũ trang trí. Phục trang thì nào sườn xám, nào âu phục, nào đồng phục, nào áo gió, nào áo choàng, nào áo bông, muôn kiểu muôn dáng, khiến khán giả phải thốt lên: Đây là phim thời trang hay phim điệp chiến?

Tác phẩm truyền hình phát sóng đầu năm nay "Khách sạn Hòa Bình" đã tổng hòa điệp chiến với các yếu tố hài hước, giật gân, tiến hành cuộc đấu tranh giữa các phe thế lực trong một không gian hạn chế, nhưng tình tiết và nhân vật lại được xây dựng rất web. Vương Đại Đỉnh của Lôi Giai Âm ba hoa, sợ chết; Trần Giai Ảnh của Trần Sổ xinh đẹp, cao quý, chuyên nghiệp; hai nhân vật có tính cách đối lập lại bị bắt thành cặp khiến phim đậm chất hài hước. "Khách sạn Hòa Bình" hài hước, giễu cợt, các nhân vật đều được dân mạng bàn tán rôm rả, nhưng lại chưa có đủ các suy luận logic và tình tiết hợp lý.

Nhìn tổng thể, dòng phim điệp chiến hiện nay đang cần thay máu: Tập hợp dàn diễn viên thực lực có duyên với khán giả, không thỏa mãn với những nội dung đã làm nên đặc trưng của dòng phim điệp chiến truyền thống như các màn giải mã - chống giải mã, trò chơi mèo vờn chuột, mà bắt tay với phong cách nhẹ nhàng thư giãn. Tất cả các yếu tố được thêm thắt đã làm suy giảm cảm giác lịch sử rất nặng của dòng phim này. Tất nhiên các bộ phim điệp chiến trọng hình thức, nhẹ nội dung, che giấu khuyết điểm không logic, đầy sơ hở, sẽ không được đánh giá cao.

Nhiều khán giả tranh luận, liệu có phải phim điệp chiến truyền thống không có thị trường? Câu trả lời hiển nhiên là không. Khán giả không hài lòng với các bộ phim như "Thoát thân". Họ muốn xem các phim điệp chiến có kết cấu tự sự kinh điển. Nhưng các biên kịch thời nay đã lạm dụng các yếu tố lãng mạn, trưởng thành, nhân đạo. Khán giả ban đầu cũng thấy mới mẻ, thú vị; nhưng sau khi bị nhồi quá nhiều thì thực sự không thể chống đỡ nổi, sự mới mẻ, thú vị ban đầu bị mòn dần, vô tăm vô tích. Hơn nữa, tất cả các mánh lới của dòng phim điệp chiến cũ đã bị tận dụng sạch sành sanh, thế hệ đi sau phải đối mặt với thử thách lớn hơn. Điều này cũng có thể coi như kiểm tra trình độ.

Học tập điều gì từ phim điệp chiến kinh điển? Bắt đầu từ kịch bản.

Dòng phim điệp chiến vẫn có lượng fan trung thành, các tác phẩm điệp chiến kinh điển vẫn luôn được chiếu lại. Hiện tại, xem ra các đạo diễn, biên kịch vẫn phải học thêm nhiều bài học quý giá từ những bộ phim kinh điển.

"Ám toán (2005)" cải biên từ tiểu thuyết cùng tên của Mạch Gia, do Liễu Vân Long, Trần Sổ, Vương Bảo Cường đóng chính, được chia thành 3 khúc, biểu trưng cho 3 thời kỳ công tác điệp chiến. Anh mù A Bính đã nhờ vào thính giác vượt người thường để trở thành một đặc công giỏi, nhưng cuộc đời vẫn tràn ngập bi thương. Liễu Vân Long đã đạo diễn kiêm diễn viên chính nhiều bộ phim điệp chiến, phim của anh "dùng điệp chiến để kể cuộc đời", lấy tiết tấu chiến tranh khẩn trương để khai thác bản chất con người, tác phẩm gần nhất của anh là "Con diều (2013)" cũng không khác biệt. Các phim điệp chiến trong thời gian này thường buộc khán giả phải tập trung cao độ, thậm chí có tâm trạng đè nén, khẩn trương. Đi theo con đường này có "Trước ánh bình minh (2010)", "Vách núi (2012)" - các tác phẩm điệp chiến được chú ý trong giai đoạn sau -  không chỉ đánh bạc sinh tử trong phong ba bão táp, mà còn khắc họa, đi sâu vào cuộc sống và tính cách của nhân vật khi phải đối diện trực tiếp với lịch sử tàn khốc, cho khán giả không gian suy nghĩ.

"Ẩn náu", bộ phim gây sóng gió năm 2008, đã kết hợp các yếu tố hài hước và lãng mạn vào giật gân, đấu trí thông thường, phá vỡ ấn tượng "cao ngạo" của dòng phim điệp chiến. Diễn xuất chân thực, gần gũi của Tôn Hồng Lôi và Diêu Thần tăng thêm không ít điểm cho bộ phim, lần thứ hai làm dậy trào lưu điệp chiến.

Nếu như những bộ phim điệp chiến đã kể trên đều đi theo phong cách chính kịch, thì "Kẻ ngụy trang (2015)" mở ra một con đường mới, thần tượng hóa phim điệp chiến. Minh Đài ranh mãnh, khôi hài của Hồ Ca, Minh Lâu trí tuệ, ẩn nhẫn của Cận Đông, Minh Thành đẹp trai, trung thành của Vương Khải, ba người có nhan sắc, có diễn xuất, hình tượng nhân vật trong phim phù hợp với thẩm mỹ đại chúng lúc bấy giờ, nên được khán giả trẻ rất ưa thích. "Kẻ ngụy trang" bội thu cả rating, lượt view và độ phổ biến. Các phim nối gót như "Chim sẻ", "Yên chi", "Giải mật" đều mời các diễn viên thần tượng, kết hợp điệp chiến và thị trường, thu hút khán giả trẻ. Nếu các bộ phim này có nội dung logic, tình tiết chặt chẽ, diễn xuất của các diễn viên tốt hơn, thì hẳn sẽ nâng cao chất lượng cũng như độ phổ biến.

Thời kỳ sau này, phim điệp chiến bước vào giai đoạn ngán, tuy số lượng các tác phẩm ra đời không giảm đi, nhưng không hề có tác phẩm đại diện xuất sắc. Đại chúng đã bắt đầu đặt câu hỏi với các tình tiết, logic trong phim, diễn xuất của diễn viên; trong nhiều năm liên tục yêu cầu các tác phẩm hay, được đầu tư, thực hiện nghiêm túc. Nhu cầu của khán giả vẫn còn, nếu dòng phim điệp chiến muốn sống dậy thì quan trọng nhất vẫn là bắt đầu từ khâu kịch bản: phải thỏa mãn nhu cầu mới của khán giả, phải sáng tạo, và phải giữ vững phong cách giật gân, đặc điểm tự sự của dòng phim điệp chiến truyền thống. Nếu không đáp ứng đủ các yêu cầu trên, thì không thể thỏa mãn đòi hỏi ngày càng cao của khán giả.

Nguồn: http://www.xinhuanet.com/ent/2018-07/07/c_1123091389.htm