Khương Văn nghiêm túc làm tác phẩm "Vô ly đầu" nhất của mình

20180711 Gốc: Tân Kinh

Là chương kết của "Bắc Dương trilogy", chuyển thể từ tiểu thuyết "Hiệp ẩn", "Thiện thắng ác" sẽ công chiếu vào thứ 6 tuần này. Đưa đêm trước "Sự kiện Lư Câu Kiều" hay còn gọi là "sự kiện 7/7" năm 1937 lên màn ảnh, thể hiện con người, tình yêu nam nữ và thù nhà hận nước tại Bắc Bình. Phim không nhiều phép ẩn dụ như "Nhượng tử đạn phi", không phê phán đạo đức nhiều như "Nhất bộ chi dao".

Phim chỉ lưu lại cái khung và thân phận nhân vật cơ bản từ nguyên tác "Hiệp ẩn", thay đổi sạch sẽ tình tiết và tính cách nhân vật. Các nhân vật tỉnh lẻ tiêu dao trong nguyên tác được biến thành các nhân vật đặc thù, mang lại cảm giác như trong truyện tranh, thân thủ có thể né đạn, nói chuyện khôi hài, giật gân, tính cách khoa trương kịch liệt, nhịp điệu rất nhanh không thể tiếp thu hết.

Đặc biệt là phong cách đề tài. Tiểu thuyết dùng giọng "tản văn" để nói về quan hệ biện chứng giữa giang hồ và xã hội. Trong mắt Khương Văn, đó là mảnh hài kịch nồng liệt, hoang đường. Từ bức họa sơn thủy chấm phá, biến thành bức tranh trường phái hiện thực đậm màu sắc nét.

Hoàn cảnh bối cảnh

Khương Văn xây một kinh đô tại Vân Nam.

Trong "Hiệp ẩn", các vị hiệp khách ẩn vào phố phường, báo thù là tuyến tình cảm chính, rất nhiều văn phong thuộc về Bắc Kinh sáu thế kỷ trước. Qua ngòi bút nhiệt tình, dễ hiểu của Trương Bắc Hải, phong hoa cựu kinh cổ đô của những năm 1930 lại hiện ra rực rỡ sáng ngời.

Bắc Kinh "đại lịch sử" là "thiên đường của người có tiền, thế giới thanh bình của người dân thường", truyền thống cùng hiện đại, giang hồ và phố xá, Trung Quốc nhất mà cũng Phương Tây nhất, bình phàm nhất mà cũng truyền kỳ nhất, tất cả trộn chung hòa thành bản hòa ca lộn xộn, cho thấy "một dạng hiện đại đặc thù".

Nhân vật chính Lý Thiên Nhiên từ thu sơ tới thịnh hạ, bốn mùa rong ruổi khắp ngõ nhỏ phố phường. Phong tục Bắc Bình ngày xưa được hiện lên qua từng chi tiết nhỏ trong "tiểu lịch sử" sinh hoạt thường ngày; cái ăn, cái mặc, chốn ở, chốn đi được "tả thực cực độ". "Dường như, Bắc Bình vĩnh viễn là hình dáng này, như một người đã có tuổi, nhàn nhã tự tại tiêu dao qua ngày... Thi thoảng vài tiếng chim ca, mấy tiếng còi gọi bồ câu, phía chân trời xanh gợn xám xa xôi lờ lững một hai con diều."

Đây là ước nguyện lớn ban đầu của Trương Bắc Hải, "Tôi cố gắng lợi dụng thế giới hư hư thật thật, truyền đạt lại một ít thông tin về thời tôi được sinh ra tới thế hệ trẻ ngày hôm nay. Trước bây giờ không lâu, Bắc Kinh trông như thế này, người ta sinh sống như thế này, tiểu lịch sử đối diện thời đại với đại lịch sử."

"Thiện thắng ác" tái hiện Bắc Kinh xưa qua những tấm ảnh lâu đời. Đâu thể tròn trịa làm sống lại "thiên thời", "địa lợi" năm xưa, nếu không nhờ sự hỗ trợ của kỹ xảo cùng các di tích cổ được tái dựng. Khương Văn đã nghiêm túc nghiên cứu và tái tạo một tòa thành Bắc Bình nhỏ tại Vân Nam.

Màn dạo đầu, phim đưa khán giả du hành về ngày xưa trong nháy mắt. Tàu hỏa rẽ tuyết vào trạm Chính Dương Môn, đúng như câu nói, "Một trận tuyết, Bắc Kinh trở thành Bắc Bình". Hộ Thành Hà vây quanh nội thành, Chính Dương Môn thương tang, hai hàng cây nặng trĩu tuyết, Triều Dương Môn nguy nga, bài lâu bên cạnh Thiên An Môn, tàu điện leng keng chạy qua, khu sứ quán Đông Giao Dân Hạng, đại lộ Nam Trì Tử, đường bộ nội vụ, học sinh, người buôn bán qua lại chậm rãi... sinh sôi sống lại trong màn ảnh.

Bối cảnh và trang phục, hóa trang được Khương Văn rất để tâm nghiên cứu. "Qua phương thức điện ảnh, tôi tái hiện lại sự kiện đã khiến Lương Tư Thành khóc mà không thể thực hiện, chính là chốn Bắc Kinh xưa."

(Lương Tư Thành là kiến trúc sư và học giả Trung Quốc. Ông đã kiến nghị rất nhiều đề án để cải tạo tường cổ Bắc Kinh nhưng không được chính phủ lúc đó thông qua. Năm 1957, vọng lâu và thành lâu Vĩnh Định Môn bị dỡ bỏ, Lương Tư Thành chảy nước mắt vì tiếc nuối không chỉ cho tòa thành cổ mà còn cho sự dốt nát của chính quyền lúc bấy giờ. Đúng như tiên đoán của ông, năm 2004, Vĩnh Định Môn được trùng tu. Nguồn: http://blog.sina.com.cn/s/blog_4a78b4ee0102vmjg.html)

Bi hài lịch sử trong phim

Bệnh viện Hiệp Hòa cung cấp thận của Lương Khải Siêu, "Tiểu Gia Cát" phương Nam là Bạch Sùng Hy ở Quế Lâm, "Lão Tây Nhi" Sơn Tây là Diêm Tích Sơn hùng cứ Sơn Tây, chỉ biết "viết nhật ký" là Tưởng Giới Thạch, vị tướng được giải cứu khúc cuối phim là Trương Tự Trung.

Bi hài điện ảnh trong phim

Trong nguyên tác, con gái bác sĩ Mã là Maggie hỗ trợ làm phim từ nước Mỹ, dường như rất vui vẻ với việc quản đông quản tây, quản làm cà phê. Trong phim không có nàng Maggie yêu điện ảnh, mà thay vào đó là Quan Xảo Hồng giỏi dùng 5 chữ để bình luận điện ảnh. Cô gái Mãn Thanh kết hợp Đông Tây cổ kim, mặc váy ca rô, ngồi xe máy, mở miệng nói, chữ thứ nhất thường là "Tôi", hy sinh như hiệp khách lừng lẫy trong cảnh cuối cùng, lưỡi lê xuyên mình mà không ngã. Hình ảnh này có rất nhiều lớp ý nghĩa, ngoài châm chọc triều Thanh nhàn tản, không làm được điều gì có ích, con em Bát Kỳ chỉ biết đâm đầu vào những thứ vô dụng; trong ám chỉ những nhà phê bình điện ảnh đương đại chỉ biết lấy ngòi bút làm vũ khí.

Phong cách mỹ học 

Hiệp có thể ẩn, đại nghĩa không thể ẩn

Trên phương diện phong cách mỹ học điện ảnh, "Thiện thắng ác" khác với hoa lệ, mộng ảo của "Nhất bộ chi dao". Màu sắc tự nhiên chủ yếu là trời xanh tường xám, trang phục của Lý Thiên Nhiên, Lam Thanh Phong, Chu Tiềm Long đều lấy màu xám đen làm chủ, trong trang trọng lộ sắc tiêu điều, hỗ trợ cho chủ đề điệp chiến, báo thù trong phim.

Hình ảnh di động nhanh, sắc, gọn, kích thích, khuếch trương khoái cảm của "Nhượng tử đạn phi" năm nào. Phim có hai điểm sử dụng màu đối lập, làm "mồi": điểm thứ nhất là Lý Thiên Nhiên trần truồng, mặc đúng một cái áo khoác nữ màu đỏ, parkour trên mái nhà xám lạnh thấp thoáng giữa cây xanh, lắc đầu tránh đạn, 100% là đang chế giễu các siêu anh hùng phương Tây; điểm thứ hai là Đường Phượng Nghi của Hứa Tình kiều diễm trong sườn xám đỏ, trong khi trang phục của hầu hết vai nữ trong phim, bao gồm cả nữ chính Quan Xảo Hồng do Chu Vận thủ vai, có màu trắng xám, sự đối lập rõ ràng khiến Hứa Tình dù không xuất hiện nhiều vẫn khiến người ta mê mải ngắm nhìn.

Nguyên tác và phim đều lấy bối cảnh đại thời đại, làm yếu đi khái niệm võ lâm, hiệp khách truyền thống. Tiêu cục mất, võ sư hoặc đi ẩn, hoặc là hộ viện thuê, thậm chí khách giang hồ mãi võ cũng khó gặp. Người sư phụ nổi tiếng võ lâm "40 năm võ nghệ, gặp đạn là đi tong". Đến đây, Khương Văn tiết lộ con số: Trong chiến tranh thế giới lần thứ hai, 4% binh sĩ chết bởi đao kiếm, còn lại phần lớn chết bởi bom đạn.

Khương Văn nói, ông không tin "Hiệp", cả bộ phim và tên phim đều trực tiếp đến chủ đề "Thiện thắng ác", "Nghĩa" mới là điều ông tập trung. Lấy "đại nghĩa" làm điều kiện tiên quyết, pháp lý, đạo đức chỉ là gông xiềng bằng giấy. Điều này được cả phim và nguyên tác nhất trí. "Những người ta quen, gia đình của ta. Giang hồ có chính nghĩa và quy củ của giang hồ, vương pháp hay không vương pháp, dân quốc hay không dân quốc, tất cả đều không quan trọng."

Phân tích nhân vật

Lý Thiên Nhiên (Bành Vu Yến) 

Trong "Hiệp ẩn", Lý Thiên Nhiên ban đầu được miêu tả "Tóc đen, đường nét khuôn mặt rõ ràng, môi dày, thả lỏng thì lạnh lùng. Người không to. Vì hơi cao mà ngược lại có vẻ cao gầy. Nhưng rất rắn chắc, toàn cơ bắp."

Lý Thiên Nhiên tiểu thuyết là một du hiệp giang hồ hiện đại, từ Tây trở về, thay trời hành đạo, thanh toán ân cừu, xuyên mây ra đi.

Trong "Thiện thắng ác", Khương Văn đã sửa gần như toàn bộ hình tượng của Lý Thiên Nhiên. Xuất thân được giữ gần giống tiểu thuyết, là đệ tử của một môn phái nhỏ (trong tiểu thuyết là phái Thái Hành, trong phim không nêu cụ thể), gặp thảm sát, được người ngoại quốc cứu, đưa sang Mỹ. Trong phim, Lý Thiên Nhiên sang Mỹ có thêm nghề đặc công, hành động trở về Bắc Kinh báo thù, vừa là ý nguyện vừa là nhiệm vụ được giao phó. Chi tiết này khác hoàn toàn hành vi "hiệp khách" "tự phát" báo thù của Lý Thiên Nhiên nguyên tác.

Trong tiểu thuyết, Lý Thiên Nhiên về nước vào làm tại tòa soạn nhỏ Yến Kinh, phiên dịch thời sự và giai thoại nước ngoài. Trong phim, Lý Thiên Nhiên về bệnh viện Hiệp Hòa làm bác sĩ phụ khoa, nhờ vậy mà quen biết Đường Phượng Nghi, Quan Xảo Hồng. Bắt đầu từ chi tiết đó, Lý Thiên Nhiên có hai cuộc đời khác nhau trong phim và trong tiểu thuyết.

Xét tính cách, Lý Thiên Nhiên tiểu thuyết bình tĩnh, chín chắn, tuy vẫn còn nhiệt huyết và tò mò của tuổi trẻ; Lý Thiên Nhiên phim tuổi tâm lý kém ít nhất 5 tuổi so với nguyên tác, sôi nổi, mơ hồ, nhận thức nửa vời về thế giới và bản thân, vụ thảm sát năm đó đã tổn thương Lý Thiên Nhiên phim vô cùng cùng nghiêm trọng, như một thằng bé lớn nhảy vọt đến thời trưởng thành.

Lam Thanh Phong (Khương Văn)

Lam Thanh Phong trong "Hiệp ẩn" là nhà tư bản, xuất thân quân nhân, "Mười bảy tuổi tham gia Cách mạng Tân Hợi, sau đó sang Nhật Bản học tập", có lý tưởng cách mạng, mang lòng cứu nước. Theo mức độ nào đó, Lam Thanh Phong là người thầy vỡ lòng tư tưởng cho Lý Thiên Nhiên, là người đầu tiên chỉ ra khác biệt giữa xã hội hiện đại và giang hồ, "Nếu một ngày thế giới giang hồ hiệp khách của chú em đụng phải thế giới người phàm của bọn anh, chú em sẽ làm thế nào?".

Trong "Thiện thắng ác", Lam Thanh Phong của Khương Văn là một con người hoàn toàn khác. Vị trưởng giả lão thành, thận trọng trong tiểu thuyết biến thành kẻ âm mưu nham hiểm, hiểu rõ lòng người. Nhưng kẻ âm mưu này lại mang màu sắc hài kịch, đọc thoại cứ như diễn viên Tương Thanh. Thân phận nhà tư bản không đổi, nhưng lại giống như đại lão hắc bang ngầm.

(Tương Thanh: một hình thức văn nghệ dân gian độc đáo của Trung Quốc, thông qua hình thức đối thoại dí dỏm, biểu diễn khôi hài.v.v... để mang lại niềm vui cho khán thính giả. Nguồn: http://vietnamese.cri.cn/621/2011/04/06/1s153804.htm)

Lý Thiên Nhiên nguyên tác trở lại Bắc Kinh mới quen biết Lam Thanh Phong. Nhưng trong phim, mối quan hệ giữa Lam Thanh Phong và Lý Thiên Nhiên có nguồn gốc sâu xa, thậm chí, theo một góc độ nào đó, Lam Thanh Phong là toàn bộ nửa đời trước của Lý Thiên Nhiên. Một con người thủ đoạn độc ác, cư xử hài hước, nhảm nhí mà sâu sắc.

Nói chung, nhân vật tự dành cho mình này đã thỏa mãn cơn nghiện diễn của Khương Văn. Đây là nhân vật đa nghĩa, phức tạp nhất của Khương Văn cho tới thời điểm này.

Quan Xảo Hồng (Chu Vận)

Trong "Hiệp ẩn", Quan Xảo Hồng là một quả phụ, được gọi là Quan đại nương khi mới 20 tuổi, "người cao, quần áo xám, sạch sẽ, nhẹ nhàng, tóc đen, búi đằng sau, đôi mắt sáng", là mối tình "yêu từ cái nhìn đầu tiên" của Lý Thiên Nhiên, mang cảm giác như "tiểu sư muội". Quan Xảo Hồng tiểu thuyết là thợ may giỏi, không dính dáng đến giang hồ và cách mạng, nhưng sau khi yêu nhau, Quan Xảo Hồng trở thành chốn an bình của Lý Thiên Nhiên, cuối cùng người yêu nhau sẽ đến với nhau.

Quan Xảo Hồng trong "Thiện thắng ác" chỉ giữ lại tên và nghề nghiệp của Quan Xảo Hồng tiểu thuyết, còn lại khác biệt hoàn toàn. Quan Xảo Hồng xuất hiện trong phim với cái chân thọt mà Lý Thiên Nhiên muốn chữa khỏi. Từ thợ may giỏi trong tiểu thuyết biến thành "thợ may số 1 Bắc Kinh", chơi thân với Đường Phượng Nghi, là người thích du lịch, một nhân vật nổi tiếng trong xã hội thượng lưu nước ngoài. Thậm chí còn tụ hợp tiểu đội sát thủ "người yêu mến" + "khách hàng quen" bán mạng vì mình.

Quan Xảo Hồng tiểu thuyết kể lại thân thế của mình, kỳ thực chính là kể lại mười năm Thi Kiếm Kiều báo thù thay cha, bắn ba phát súng giết chết Tổng Tư lệnh liên quân 5 tỉnh Tôn Truyền Phương. Khương Văn từng muốn làm một bộ phim về Thi Kiếm Kiều, lần này gộp Thi Kiếm Kiều vào Quan Xảo Hồng, coi như đúng dịp.

Quan Xảo Hồng phim không đến với Lý Thiên Nhiên, có từng yêu hay không cũng khó nói. Nhưng chắc chắn, Quan Xảo Hồng là người trị liệu tâm lý và hướng dẫn cuộc đời cho Lý Thiên Nhiên, xóa nhòa vết thương lòng cho chàng trai trẻ.

Chu Tiềm Long (Liêu Phàm)

 Trong "Hiệp ẩn", Chu Tiềm Long xuất hiện rất ít, cơ bản là qua đối thoại của người khác. Trong quyển sách hai trăm năm mười ngàn chữ, phần lớn thời gian, Lý Thiên Nhiên lần theo tung tích Chu Tiềm Long, tìm cơ hội báo thù. Chu Tiềm Long tiểu thuyết là nhân vật phản diện, thảm sát gia đình sư phụ, cấu kết cùng người Nhật Bản; trên cơ bản là BOSS cuối, giết xong là hết truyện.

Trong "Thiện thắng ác", Chu Tiềm Long được lên sân khấu rất nhiều. Vị trưởng cục cảnh sát, tay nắm quyền to, tâm ôm mộng lớn lên làm Hoàng đế với lý tưởng "Phản Thanh phục Minh". Chi tiết này đã được biên kịch giải thích trong một đoạn ngắn, chứ nguyên tác hoàn toàn không có.

Trong tiểu thuyết, Lam Thanh Phong hầu như không đối đầu chính diện với Chu Tiềm Long. Trong phim, hai người đối diễn rất nhiều, rất kịch liệt và gay cấn. Hai người bạn cũng là hai đối thủ, lợi dụng lẫn nhau, thương hại lẫn nhau. Trong trailer có cảnh Lam Thanh Phong vết thương đầy mình, hàm răng bị nhổ, đây chính là Chu Tiềm Long tự tay động thủ.

Tính cách Chu Tiềm Long phim được đa dạng hóa rất nhiều so với tiểu thuyết, tham lam cố chấp, gia trưởng ấu trĩ, vô sỉ lưu manh. Tất cả hoàn toàn không có trong tiểu thuyết.

Nguồn: http://www.xinhuanet.com/ent/2018-07/11/c_1123107408.htm