Phim remake: tiếp nối hay phá hoại.
20180725
Gốc: Nhật báo Quang Minh.
Mới đây thôi, "Tân vườn sao băng" biến thành tấm bia cho toàn
thể khán giả công kích, "Thiên kê chi Truyền thuyết Bạch Xà" cải biên
từ "Tân Bạch nương tử truyền kỳ" quen thuộc với mọi nhà, nhưng cũng bị
netizen chê rằng, "Nữ chính quá non, không có khí chất". Phim
remake những năm gần đây không đạt nhiều thành tựu, không thể tiếp nối ánh
huy hoàng của ngày xưa. "Thiên long bát bộ", "Tân Tiếu ngạo giang
hồ", "Tầm tấn ký" thất bại cả chất lượng lẫn tỷ lệ người xem.
Phim ảnh remake rơi vào vòng luẩn quẩn kỳ lạ: Thị trường không chào đón, nhưng
người làm phim lại cứ lũ lượt làm lại các tác phẩm ngày xưa không ngưng nghỉ. Phim remake là để tri ân
kinh điển, hay để lãng phí hồi ức?
Remake kinh điển là để truyền thừa.
"Tân
long môn khách sạn (1992)", "Tân dòng sông ly biệt (2001)",
"Ỷ thiên đồ long ký (2003)" đều là những tác phẩm remake trở thành
kinh điển trong lòng vô số người. Nhưng những năm gần đây, nhắc đến remake, người
ta lại chỉ muốn cười nhạt, số lượng những tác phẩm remake có thị trường có chất
lượng có thể đếm trên đầu ngón tay. Dù như vậy, nhưng tác phẩm remake dở trước
ngã xuống, tác phẩm remake dở sau lại tiến lên. Từ đầu năm đến giờ, kể sơ qua
đã có "Kim phấn thế gia", "Vườn sao băng", "Bong bóng
mùa hè", "Bán sinh duyên", "Ỷ thiên đồ long ký",
"Thần điêu hiệp lữ", gần 10 bộ phim remake, hoặc đang chiếu, hoặc
đang trong giai đoạn sản xuất.
Đặng
Văn Khanh, phó nghiên cứu viên thuộc khoa Khoa học Xã hội của Đại học Truyền
thông Trung Quốc, cho ý kiến: "Có hai ngõ cụt mà rất nhiều tác phẩm remake
đi vào: Một là rập khuôn phim cũ, hoặc chỉ thay đổi xíu xiu, nhưng khán giả cảm
thấy lạ lẫm vì thẩm mỹ, sinh hoạt đời thời khác biệt giữa các quốc gia, ví dụ
điển hình là 'Quán ăn đêm khuya' bản Trung Quốc. Hai là thay đổi, mượn tác phẩm
cũ làm vỏ, thay đổi hoàn toàn nội dung. Các bộ phim thần tượng đang lên sóng bị
khán giả chỉ trích là vì nguyên nhân thứ hai này. Người đi con đường thứ nhất
là người lười động não, người đi con đường thứ hai là người nghĩ quá nhiều, hai
con đường đều dẫn đến ngõ cụt."
Số
lượng phim remake khó có thể vượt qua, thậm chí là ngang hàng tác phẩm cũ là cực
kỳ hiếm, nhưng tại sao người ta cứ làm phim remake? Nhà phê bình truyền hình Hà
Thiên Bình cho ý kiến: "Remake là cầu nối giữa kinh điển và thời đại hiện
nay. Đối với bộ môn nghệ thuật thứ bảy, không hạn chế số lần phát sóng lại
không phải một cách hay. Remake lấy cũ làm mới, thức tỉnh những tác phẩm kinh
điển, đưa chúng về lại phạm vi quan sát của khán giả, giúp khán giả cảm nhận được
tinh túy từ các tác phẩm hay ngày xưa."
Remake
là để tri ân, truyền thừa các tác phẩm kinh điển, nhưng những bộ phim remake chất
lượng kém sẽ làm hao tổn sự nhiệt tình và tình cảm của khán giả. Chỉ có tác phẩm
remake hay mới khiến các phẩm kinh điển xưa tỏa lại hào quang, vừa là để thế hệ
khán giả ngày trước có cơ hội ôn lại ký ức, vừa là cửa sổ nghệ thuật kết nối
không gian và thời gian cho các khán giả trẻ.
Cần nhiều lưu tâm khi đổ rượu mới vào bình cũ.
Không
thể phủ nhận, trong tình hình hiện nay, khi nền công nghiệp phim ảnh Trung Quốc
chưa phát triển đầy đủ, kịch bản tốt khan hiếm, sẽ luôn có một nhóm người có hứng
thú làm phim remake, nhưng thứ họ muốn không phải là truyền thừa kinh điển, mà
chỉ là lợi dụng, giảm bớt chi phí sáng tác và tuyên truyền, bớt đi phần nào mạo
hiểm đầu tư.
Nhưng
như vậy có thật sự coi là bảo hiểm? Thứ rượu đục mới vọng tưởng lợi dụng chiếc
bình xưa để câu khách, không hề có ý rèn giũa một bộ phim truyền hình; chi phí
đầu tư càng nhiều, thời gian quay càng nhiều, càng nhiều các diễn viên ngôi sao
cũng chỉ ra một tuồng hề, và quan trọng nhất là khán giả vẫn không công nhận.
Một
số phim remake còn không hề bỏ công suy nghĩ sắp xếp, không hề nghĩ đến trình độ
thưởng thức của khán giả, máy móc rập khuôn tác phẩm trước. Như "Tân Vườn
sao băng" sau mấy ngày lên sóng ngắn ngủi, các khuyết điểm của kịch bản đã
hoàn toàn lộ rõ, sao chép y xì các cảnh kinh điển của bản cũ, như Hoa Trạch Loại
trồng cây chuối hay Đạo Minh Tự tỏ tình, hoàn toàn không ăn khớp với tình tiết
trước đó. Hay như phim truyền hình "Hẹn hò ư: Yêu đương là gì?"
remake từ phim Nhật cùng tên ("Dating: What's it like to be in
love?"), 100% copy paste từ bản Nhật sang, đặt các tình tiết văn hóa Nhật
Bản trên đất Trung Quốc, chẳng khác nào râu ông nọ cắm cằm bà kia.
Trong
thời đại công nghệ kỹ thuật phim ảnh ngày càng phát triển, tiêu chuẩn tối thiểu
của phim remake là đem lại những hiệu ứng nghe nhìn mới, nhằm hoàn thiện hơn trải
nghiệm xem phim của khán giả. Nhưng rất nhiều bộ phim đã bỏ quên điều này.
"Tân tầm tấn ký" bị gọi là phiên bản khác của "Ngôi sao vui vẻ",
kỹ xảo cắt ghép nham nhở, thô kệch. Ngay cả những chi tiết nhỏ đều không đạt được
tiêu chuẩn. Trong phim xuất hiện rất nhiều đồ vật chưa xuất hiện tại thời Chiến
quốc như dây nylon, ghế thái sư, bộ ấm chén, giấy,... khiến khán giả không thể
tập trung theo dõi phim, thay vào đó là cảm nhận sự thiếu trách nhiệm của những
người sản xuất.
Hà
Thiên Bình cho rằng: "Không dễ làm hài lòng thị trường, bình cũ tuy còn
dùng tốt, nhưng nếu rượu mới cất không ngon thì cũng thành hỏng, cần nhiều lưu
tâm khi đổ rượu mới vào bình cũ, nếu không, vốn dĩ là truyền thừa kiệt tác lại
biến thành tuồng hề."
Sửa cũ thành mới, tái tạo kinh điển.
Sở
dĩ kinh điển là kinh điển vì nó có thể vượt qua thử thách của thời gian. Kiệt
tác có sức hút phi thường đối với khán giả là bởi ngoài cung cấp hiểu biết về
thời đại lịch sử của phim, càng là khiến khán giả phải suy nghĩ về thời đại
đang sống. Trong sáng tác nghệ thuật, có một quy luật - nguyên tác càng kinh điển,
càng khó để remake. Bởi các tác phẩm nguyên mẫu đã rất thành công về cả tính tư
tưởng và tính nghệ thuật, thiết lập một tiêu chuẩn tham chiếu rất cao cho các
tác phẩm remake sau này, hơn nữa, chịu ảnh hưởng tâm lý, khán giả thường khắt
khe hơn với các tác phẩm đến sau.
Giáo
sư Doãn Hồng của đại học Thanh Hoa cho rằng: "Remake nằm ở thế bị động vì
đã có sẵn một khung nội dung vững chắc, nhưng điều này không đồng nghĩa rằng
remake không có tính sáng tạo. Và tất nhiên, càng không có nghĩa là tác phẩm gốc
có tính sáng tạo. Trên thị trường có rất nhiều phim điện ảnh gốc là hàng sao
chép." Câu tổng kết này chính là con đường dẫn tới thành công cho các tác
phẩm remake, không khó để phát hiện quy luật. Phó giáo sư Chiêm Khánh Sinh của
khoa truyền bá văn hóa, Học viện Văn hóa Quân sự Quốc phòng, cho rằng:
"Remake không phải làm lại một cách máy móc, là một quá trình sáng tạo lại
nghệ thuật. Người sáng tác phải sửa cũ thành mới, tiến hành sáng tạo nâng cao,
thậm chí là tái sinh tác phẩm cũ trên tinh thần cơ bản chiêm nghiệm, lĩnh hội
tinh túy của tác phẩm cũ. Trên khía cạnh khác, remake có tính đương đại, phải
dung hòa được tình cảm cá nhân, tâm lý xã hội của thời đại."
Những
người cầm cân nảy mực bộ phim thông minh đều biết, muốn khán giả yêu thích, thì
ngoài các công nghệ kỹ thuật, phải thêm thắc các yếu tố hiện thực, nhịp điệu của
thời đại vào kịch bản. Như lời của một đạo diễn nổi tiếng, "Nếu kịch bản rập
khuôn hàng loạt, thì khán giả sẽ chờ đợi gì ngoài tiến bộ nghe nhìn?"
Muốn
remake các tác phẩm kinh điển thì người sáng tác phải có trân trọng người xem,
kính trọng nguyên tác, và phải có dũng khí để phá đi xây lại. Sinh lực của tác
phẩm nghệ thuật là sự sáng tạo, nếu người làm phim ảnh chỉ muốn tận dụng những
giá trị thặng dư cuối cùng của các tác phẩm kinh điển, thì khả năng sáng tạo sẽ
yếu dần, thậm chí là mất đi. Remake kinh điển là đứng trên vai người khổng lồ,
muốn sáng tạo ra cái mới và nét riêng thì lại càng khó, đây thực tế là thử
thách với khả năng sáng tác. Vì vậy, chỉ có sửa cũ thành mới, tái tạo kinh điển
mới có thể giải quyết các vấn đề của dòng phim remake.
Phóng
viên: Ngưu Mộng Địch. Cộng tác viên cung cấp thông tin: Diệp Dịch Hồng.
Nhận xét
Đăng nhận xét