Giảm thù lao, người hành nghề lo "khó thực tế".

20180813 Gốc: Báo Tân Kinh.

Vào tháng 6, Bộ Tuyên Truyền Trung Ương, Bộ Văn hóa Du lịch, Tổng cục Thuế, Tổng cục Phát thanh Truyền hình, và Cục Điện ảnh đã phối hợp phát hành "Thông báo", yêu cầu tăng cường quản lý các vấn đề tiêu cực như thù lao cao, "hợp đồng âm dương", trốn thuế. Thông báo này đã được các công ty phim ảnh và đơn vị phát sóng nhiệt tình hưởng ứng.

Ngày 11/8, 3 website chia sẻ video lớn là Iqiyi, Youku, Tencent đã phối hợp cùng 6 công ty phim ảnh lớn Chính Ngọ Dương Quang, Hoa Sách, Ninh Manh, Từ Văn, Diệu Khách, Tân Lệ đưa ra "Tuyên bố chung về giới hạn mức lương bất hợp lý, chống lại xu hướng không lành mạnh trong nghề" (phía dưới gọi tắt là Tuyên bố), bắt tay nhau cùng chống lại các hành vi trái pháp luật như thù lao quá cao, trốn thuế, "hợp đồng âm dương". Tuyên bố này kiến nghị mức lương trần dành cho diễn viên là 50 triệu NDT, thuế thu nhập do phía đối phương tự chịu trách nhiện, xác định rõ ràng thời gian nộp thuế và người có trách nhiệm nộp thuế.

Cùng ngày, Hiệp hội Chế tác Chương trình Truyền hình Quảng bá Thủ đô thông báo "Đề nghị ngăn chặn xu hướng không lành mạnh trong ngành phim ảnh, tăng cường tính kỷ luật tự giác". Ngày 12/8, Hiệp hội Công nghiệp Phim ảnh Hoành Điếm bao gồm hơn 400 công ty phim ảnh, do Hoa Nghị Huynh Đệ làm hội trưởng, các thành viên nổi tiếng như Bác Nạp, Hoành Điếm, Lạc Thị Hoa Nhi, Đường Đức, v.v. cũng đưa ra thông báo "Đề nghị tăng cường tính kỷ luật tự giác, trật tự quy tắc ngành nghề, thúc đẩy sáng tác các tác phẩm có giá trị cao".

Trong 2 - 3 năm vừa qua, "thù lao cắt cổ" gây tranh luận, bàn cãi không ngừng. Phóng viên báo Tân Kinh đã phỏng vấn các công ty điện ảnh, đạo diễn, nhà sản xuất, chuyên gia trong nghề để phân tích ảnh hưởng của "giới hạn lương" đối với tương lai nền phim ảnh.

Diễn viên: Thù lao trên trăm triệu mới là diễn viên hạng A?

Thù lao dành cho diễn viên cao như thế nào? Chúng ta có thể biết được đôi chút từ báo cáo cuối năm của các công ty điện ảnh. Ví dụ trong số sáu công ty điện ảnh tham gia vào Tuyên bố, báo cáo hàng năm 2017 của Hoa Sách có viết: tổng cộng thù lao dành cho hai diễn viên chính "Hoàng quyền - Dịch Thiên Hạ" (nay đã đổi tên thành "Thiên thịnh trường ca") là 167 triệu NDT; hai diễn viên chính của "Như Ý truyện" do Tân Lệ sản xuất đã đút túi hơn 100 triệu NDT; người trong nghề tiết lộ, thù lao đóng phim các lưu lượng minh tinh như Ngô Diệc Phàm, Trương Nghệ Hưng, Lý Dịch Phong, Lộc Hàm đều hơn 100 triệu NDT.

Đạo diễn Lâm Nam, từng chỉ đạo webdrama "Lão Cửu Môn", nói: "Theo tình huống thông thường, mức thù lao của diễn viên hạng A phải trên 100 triệu NDT. Hiện nay khó có thể dự đoán tương lai sẽ ra sao với tuyên bố cắt giảm thù lao dành cho diễn viên hạng A và lưu lượng, nhưng chắc chắn sẽ làm thay đổi phí dịch vụ thực tế của diễn viên hạng A." Trước đây, thù lao trả cho diễn viên là thu nhập sau thuế, đơn vị sản xuất phim sẽ chịu phần thuế này. Tuyên bố lần này chỉ rõ tiền thuế sẽ do phía diễn viên gánh chịu, nhưng không nói rõ ràng chi tiết quy định.

Website video: "Kẻ đầu sỏ" cũng có nỗi khổ khó nói?

Trong thời kỳ mà lượt view, rating khán giả, số lần click chuột trở thành kim chỉ nam, các đơn vị phát sóng thường bị nắm giữ bởi đủ loại "số liệu". Các trang mạng hoạt động nhờ vào nguồn thu từ quảng cáo và phí hội viên. Hãng quảng cáo bỏ tiền ra theo lượt view. Phí bản quyền truyền hình cũng tăng trưởng đột biến. Trên thực tế là ba website video tiêu biểu là Youku, Iqiyi và Tencent đã phải oằn lưng gánh vô thiên lủng các loại phí. Theo báo cáo tài chính, chi phí đầu tư nội dung quý thứ hai của Iqiyi là 4,7 tỷ NDT, tăng 47% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đạo diễn hàng đầu Trung Quốc Giang Hải Dương phát biểu, "Đặc biệt là 2, 3 năm gần đây, thù lao đóng phim cực kỳ quỷ quyệt. Ngày nào cũng như ngày nào, chúng ta được nghe nào là lượt view, rating, lượt click. Các trang web cũng có khó khăn riêng. Doanh thu lợi nhuận của họ phụ thuộc vào quảng cáo và tiền tài trợ. Lượt view và rating tức là số khán giả xem. Nhiều khán giả xem thì mới có tiền quảng cáo. Đây là quy luật vàng, không thể phá bỏ. Vận mệnh của một trang web phụ thuộc vào lượt view và quảng cáo. Thù lao ngất ngưởng sinh ra là do quy luật này đây. Họ cho rằng, lưu lượng minh tinh sẽ hút khán giả.”

Ông cho rằng những website video phải lấy nền công nghiệp điện ảnh làm gương mà suy xét thấu đáo, "Rất nhiều phim điện ảnh đắt khách không cần nhờ đến lưu lượng minh tinh. Những lưu lượng minh tinh chỉ dựa vào fan, không có diễn xuất này không đáng giá đến như vậy. Suy xét thấu đáo vấn đề, giải quyết tận gốc vấn đề mới có thể thực sự khống chế được thù lao. Phải giải quyết được vấn đề này mới là có trách nhiệm với văn hóa quốc gia."

Đơn vị sản xuất: "Nhóm yếu thế" im lặng quan sát diễn biến.

Đạo diễn Cao Quần Thư của "Tây Phong Liệt", "Thám tử Hanh Đặc Trương" cho rằng, đơn vị sản xuất đứng ở thế yếu trong việc giới hạn thù lao đóng phim của diễn viên, "Muốn giới hạn thù lao, phải xem thái độ của đơn vị phát sóng. Thù lao là do đơn vị phát sóng quyết định. Không một đơn vị sản xuất nào chịu bỏ một khoản tiền khổng lồ như vậy. Đơn vị phát sóng mua phim, yêu cầu diễn viên phải là anh này chị này, nếu không sẽ không mua. Vì thế nên diễn viên mới có thể mặc cả được mức thù lao cắt cổ như vậy. Dùng những diễn viên như vậy, đơn vị phát sóng sẽ mua với giá cao, thử hỏi xem phía sản xuất sao lại không theo?"

Chủ tịch công ty truyền thông Chính Tại Phát Sinh Kim Yến cũng cho ý kiến: "Chúng tôi (đơn vị sản xuất) là những người bị động nhất, luôn phải nghe theo chính sách và thị trường. Tiếp theo sẽ như thế nào, còn cần quan sát cụ thể hơn. Chúng tôi vẫn trước sau như một, chuẩn bị tốt kịch bản, vì đây là khâu then chốt, tạm thời tin rằng thị trường sẽ tự điều tiết cân bằng."

1, Ý nghĩa tích cực của Tuyên bố? 

Đưa về bản chất, sáng tác tác phẩm hay.

CEO Kha Lợi Minh của Nho Ý, đơn vị đồng chế tác "Mị Nguyệt truyện", rất ủng bộ bản Tuyên bố, "Chúng tôi rất hy vọng tất cả các nghệ thuật gia sẽ trở về với bản chất của sáng tác. Mọi người cùng đóng góp những tác phẩm hay cho thời đại này." Tổng giám đốc Chu Đan Dã của Quan Đạt, công ty từng chế tác "Thiếu nữ toàn phong" và "Huyền của Ôn Noãn", cũng cho rằng, "Thù lao dành cho nghệ sĩ tuy là hành vi thị trường, nhưng phải tuân theo quy luật doanh thu cơ bản. Tất cả mọi người bình tĩnh một chút là rất tốt”. Đạo diễn Cao Quần Thư có cách nhìn khác: "Tôi không phản đối mức lương cao dành cho diễn viên và biên kịch. Nhưng thù lao phải phù hợp với năng lực của họ. Đâu phải giảm thù lao sẽ nâng cao khả năng diễn xuất của diễn viên. Quan trọng nhất là như thế nào là một bộ phim hay, phải làm sao mới được khán giả công nhận?”

2, Con số mà Tuyên bố đưa ra có hợp lý không? 

Phải công khai, minh bạch tiền lương.

Tưởng Dũng, chuyên gia về thị trường điện ảnh, không đồng ý với phương thức áp đặt chuyên chế này. Ông cho rằng, những con số này cũng không khoa học, vì được quyết định không dựa vào hành vi của thị trường, mà cần phải tính toán hợp lý hơn. "Tôi cho rằng trước khi tuyên bố, nên tham khảo tình hình, hiện trạng của nghề, ngoài những diễn viên nhận lương ngất ngưởng, thì thù lao của các diễn viên khác ra sao? Trong tình hình số liệu giả đảo điên thị trường như hiện nay, tại sao những diễn viên mang danh hút khách, hút rating có thể nhận thù lao cao đến như vậy? Chúng ta phải suy nghĩ kỹ càng."

3, Thực hiện Tuyên bố bằng cách nào? 

Khẩu hiệu khó thành hiện thực.

Liên quan đến việc thực hiện các điều mục trong Tuyên bố, Lâm Nam cho rằng, đây là một vấn đề tổng hợp, đòi hỏi sự hợp tác cố gắng của tất cả mọi phân đoạn trong ngành nghề, và cần thêm một chương trình hành động thực tế hóa để mọi người dễ dàng thực hiện. "Giới hạn lương" trong phim ảnh chắc chắn sẽ lan sang chương trình giải trí, nhưng dù sao đây vẫn là hai hệ thống, kết quả thế nào, hiện nay chưa thể biết trước. Trước đây, ngành phim ảnh cũng từng bị lệnh giới hạn, nhưng khác hẳn với lần này. Đây là lần đầu tiên các cơ quan chính quyền, đơn vị phát sóng và đơn vị sản xuất cùng lên tiếng. Tất nhiên sẽ có một hiệu quả nào đó, nhưng vẫn phải chờ một phương án thực thi cụ thể.

Đạo diễn Giang Hải Dương cũng bày tỏ sự lo lắng với việc đưa Tuyên bố vào thực hiện, "Những tuyên bố như thế này đang đánh dấu những dấu hiệu tích cực. Nhưng hô hào khẩu hiệu mà không tuân theo quy định, pháp luật, không tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân, nguồn gốc, không phân rõ trách nhiệm; nhìn trước mắt không hề có một hành động nào chứng tỏ việc giới hạn thù lao. Vừa ăn cướp vừa la làng, liệu có hữu dụng không?

4, "Mức lương trần" liệu có ảnh hưởng tới điện ảnh? 

Vốn dĩ phim điện ảnh hút khách không dựa vào lưu lượng.

Chuyên gia thị trường điện ảnh Tưởng Dũng cho rằng vấn đề này sẽ không có ảnh hưởng rõ rệt đến công nghiệp điện ảnh. Thứ nhất là rất nhiều diễn viên thuộc lứa có giá cắt cổ này chưa đặt chân đến vùng đất điện ảnh; và thứ hai, doanh thu phòng vé không hề dựa vào lưu lượng. Những bộ phim bom tấn đắt khách của những năm gần đây không hề dựa vào lưu lượng, mà dùng nội dung để hút doanh thu. Phương pháp của giới điện ảnh đã chứng tỏ rằng những người dân thường không hề lựa chọn những diễn viên "cắt cổ", là bài học đáng giá cho các đơn vị phát sóng và hãng quảng cáo. "Trên thực tế, thù lao cao không đáng sợ, đáng sợ là thù lao cao không vâng theo quy luật thị trường. Điều khẩn cấp nhất hiện nay là điều chỉnh hành vi thị trường là tính kỷ luật tự giác của người trong nghề. Cũng còn một lo lắng khác là, một diễn viên có thể kiêm nhiều chức, dùng thân phận quản lý dự án để kiếm tiền từ nhiều nguồn khác."

Phóng viên báo Tân Kinh: Võ Chi, Trương Hách, Chu Huệ Hiểu, Uyển Lưu Vỹ.

Nguồn: http://www.xinhuanet.com/ent/2018-08/13/c_1123259001.htm