18 giờ tốc chiến chống piracy lậu nhưng "Muốn gặp anh" vẫn không hề chiến thắng

"Chưa đến phút cuối cùng, chưa biết mèo nào cắn mỉu nào đâu. Câu này rất hợp với 'Muốn gặp anh' cả trong và ngoài bộ phim."

Sáu ngày sau khi tập cuối bị leak trên mạng, phía bộ phim đã thông báo trên mạng xã hội với người hâm mộ, họ đã quay thêm một bản Easter Egg và sẽ phát sóng trong tập cuối của bộ phim.

"Có thể coi Easter Egg là cách trả thù dịu dàng". Nhà sản xuất Ma Di Đình đã trả lời phỏng vấn như vậy. Lúc nhận được tin tập cuối của bộ phim đã bị xuất lậu, tất cả mọi người đều cảm thấy rất đau lòng và thất vọng. Cũng biết dù đã yêu cầu quyền bảo hộ nhưng kết quả quá khó để về tay. Và đây là nguyên nhân tại sao bộ phim quyết định quay thêm Easter Egg: "Chúng tôi không muốn chỉ ngồi chờ kết quả một cách bị động. Chúng tôi phải hành động. Tất nhiên không phải kiểu vừa cầm dao đâm vừa hét lên mày phải trả giá đắt!".

Như mọi bộ phim truyền hình gây sốt khác, càng về những tập cuối, bản lậu càng hoành hành trên mạng, cho dù các phía nền tảng còn chưa phát sóng bản chính. Được biết, chỉ trong năm 2016, piracy đã gây thiệt hại kinh tế lên tới 28 tỷ tệ. Năm 2020, con số này dự tính là 64,6 tỷ tệ. Hai bộ phim hot năm ngoái là "Thân ái nhiệt ái" và "Khánh dư niên" cũng phải chịu cảnh ngộ tương tự, đặc biệt là "Khánh dư niên" do Tencent video và iQiyi ban hành cách thức "xem trước nhiều hơn nữa".

18 giờ sau khi bản lậu bị tuồn ra, "Muốn gặp anh" quyết định đáp trả.

Sau khi tập cuối bị leak, toàn thể những người thực hiện bộ phim đều cảm thấy kinh hoàng. Giám chế, biên kịch, đạo diễn, tất cả lập tức đăng bài trên mạng xã hội kêu gọi mọi người chống lại bản lậu.

Các diễn viên đều đăng video ngắn đưa ra những lời kêu gọi tương tự, "Không xem bản lậu, chung tay bảo vệ tập cuối bản chính". Hứa Quang Hán mở đầu video của mình, "Thật ra tôi đang chuẩn bị đi ngủ nhưng lại nhận được một thông tin không thể coi là tốt. Tôi mong những người xem được video này có thể ủng hộ chúng tôi và bản chính của bộ phim." Người cậu và em trai trong bộ phim cũng tham gia trong video. Weibo chính thức của "Muốn gặp anh" và của nhà sản xuất Ma Di Đình trực tiếp đổi thành "Chống bản lậu" phông chữ trắng trên nền đen đơn giản. Người đầu tiên phát hiện vụ việc là khán giả của "Muốn gặp anh" nhưng chính thái độ nghiêm túc và đau xót của bộ phim đã đẩy vụ việc lên cao trào.

Nhà sản xuất Ma Di Đình là người ý thức rõ nhất mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Cô nhanh chóng liên lạc với những người thực hiện chính của bộ phim, trước hết là quay video kêu gọi chống bản lậu đăng lên weibo ngày 11/2. Sau đó thành lập nhóm bảo hộ quyền và lợi ích trên Wechat, thành viên bao gồm các nhân viên trực thuộc Fox Networks, JTV, Tencent video và iQiyi.

"Chúng tôi sẽ lập tức báo cho nhau bất cứ phát hiện mới nào. Với địa vị của họ, lời tố giác của họ sẽ có sức nặng hơn cũng những lời đó nhưng được đăng từ weibo của bộ phim. Vì vậy, chúng tôi thống nhất nhiệm vụ báo tin tố giác sẽ được giao cho họ, đương nhiên cũng có một số ít trường hợp là do fan hâm mộ tố giác, nhưng dù sao cũng rất khó để mỗi người chúng tôi tự mình tố giác." Ma Di Đình cho biết, với tư cách và vị trí của bộ phim, sẽ tốn rất nhiều công sức và thời gian để truy cầu quyền bảo hộ nhưng hiệu quả nhận được quá nhỏ, vì vậy, việc bảo hộ quyền và lợi ích này phải dựa vào các nền tảng phát sóng.

Mặc khác, cô không muốn ở thế bị động, "Chúng tôi vắt óc suy nghĩ, bây giờ thì sao có thể bắt được kẻ tung bản lậu". Mất ngủ cả đêm, sáng hôm sau đi làm, cô nảy ra sáng ý quay thêm phần Easter Egg. Lập tức liên hệ với người có trách nhiệm bên Fox, hai bên quyết định phần quay thêm này sẽ do JTV và Fox đồng sản xuất. Đồng thời, Fox cũng liên hệ với CTV báo về bản Easter Egg của "Muốn gặp anh" để kịp điều chỉnh.

18 giờ để ra quyết định, 72 giờ chuẩn bị và thực hiện. Theo kế hoạch của Ma Di Đình, 12/2 chuẩn bị ghi hình, 13/2 phải hoàn tất dành thời gian cho phần hậu kỳ vì đến ngày 14, 15 đã phải giao cho nhà đài và các nền tảng video. Trong thời gian này còn phải bàn bạc kịch bản với biên kịch và đạo diễn, lịch trình của các diễn viên, địa điểm ghi hình và điều động thời gian nhân viên đoàn làm phim.

May mắn là việc liên lạc với các diễn viên cũng như địa điểm ghi hình diễn ra rất thuận lợi và nhanh chóng. Tất cả mọi người cùng chung một chí hướng. Kha Giai Yến là diễn viên nhận lời đầu tiên. Ngày quay chụp, Hứa Quang Hán bị mất cân bằng hệ miễn dịch, tình trạng cơ thể không được tốt, dấu vết dị ứng hiện rõ trên mặt, vì vậy trong phần Easter Egg, có miếng urgo trên mặt Lý Tử Duy.

Ma Di Đình còn gọi điện cho chuyên gia trang điểm Trần Tương Mẫn nhờ giúp đỡ vì anh là người hiểu rõ bộ phim nhất. Trần Tương Mẫn gấp gáp chạy từ Đài Nam lên Đài Bắc trong 3 giờ đồng hồ, lỉnh kỉnh bao phục trang đạo cụ. Thực tế, sau vụ leak, tất cả những người tham gia thực hiện Easter Egg, đạo diễn, biên kịch, diễn viên, nhân viên hậu kỳ, đều không nhận cát xê.

Cái khó duy nhất là kịch bản. Ma Di Đình tiết lộ, thực ra có 2 kịch bản kết cục, ban đầu định dùng kịch bản còn lại làm Easter Egg. Tuy nhiên hai biên kịch của bộ phim Giản Kỳ Phong và Lâm Hân Huệ cho rằng kết cục nên mở ra nhiều khả năng hơn, họ đã hoàn thành được 3 bản Easter Egg, bản đầu tiên tập trung vào đôi nhân vật chính, bản thứ hai về tất cả các nhân vật trong phim và bản thứ ba là bản mà khán giả đã được xem.

Lúc chọn bản Easter Egg cuối cùng, lòng mọi người đều trĩu nặng. Kết cục nguyên bản của "Muốn gặp anh" là lời tạm biệt khán giả đẹp nhất trong lòng họ. Kết cục nhưng không phải dấu chấm tròn "The End" mà từ nó, những tương lai mới sẽ mở ra, mà những tương lai đó sẽ nở rộ thầm lặng trong lòng mỗi khán giả của bộ phim. "Kết cục thật sự nằm trong lòng khán giả". Nhưng cuối cùng, chính bộ phim đã phải viết lên khoảng trắng này.

Ma Di Đình nói, họ không muốn dùng Easter Egg để thay đổi kết cục của bộ phim, nó chỉ là lời công đạo với mỗi khán giả "Chúng tôi không muốn dùng Easter Egg để thay đổi", và là đòn phản kích dịu dàng với bản lậu, "Chúng tôi muốn một cách khác đối thoại với bản lậu, đừng nghĩ các người có thể vặn ngã chúng tôi."

Tạm thời chưa phát hiện được nguồn leak, piracy ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích thương mại.

Được biết, fan hâm mộ là những người đầu tiên phát hiện "Muốn gặp anh" bị leak trên mạng. Ngày 10/2, họ tập hợp chứng cứ (bao gồm link xem/download, hình ảnh) giao cho weibo chính thức của "Muốn gặp em", đồng thời thực hiện hành động bảo vệ quyền tác giả. Phía đoàn phim cũng lập tức đưa ra thông báo chính thức.

Theo thông báo chính thức từ đoàn phim, phiên bản đang lưu hành trên mạng không phải bản chính thức, chất lượng thấp; bản chính thức chất lượng cao chỉ được chiếu trên đài và các nền tảng phát sóng chính thức. Trong phiên bản bị leak trên mạng có chữ "Bản xét duyệt".

Một CEO công ty phim ảnh cho biết, có rất nhiều đơn vị có cơ hội tiếp xúc với nguồn phim, đầu tiên là công ty hậu kỳ, "Nơi tập hợp tất cả tư liệu phim cũng như thành phẩm", rồi đơn vị phát hành - tuyên truyền, đơn vị xét duyệt, nhưng phiên bản được giao đến đơn vị phát hành và xét duyệt đều có watermark hoặc số đo riêng, trong trường hợp leak sẽ dễ dàng truy nguồn leak dựa trên các mã này. Tuy nhiên nếu nguồn phim không có mã thì chỉ có 3 nguồn leak: đơn vị hậu kỳ, đơn vị sản xuất, đài phát sóng/website video. Bất kỳ phân đoạn nào không quản lý nghiêm đều có thể dễ dàng bị leak nhưng lại rất khó khăn để tìm được nguồn.

"Bình thường các công ty cũng như nhân viên phải ký hợp đồng bảo mật. Hầu hết các công ty hiệu ứng hình ảnh đều lưu trữ dữ liệu trên server, các cổng ngoài đều bị cắt đứt. Tuy nhiên rất nhiều công ty hậu kỳ quản lý dữ liệu rất kém. Vì họ nắm dữ liệu quá lớn, khó mà nói những tình huống gì có thể xảy ra trong quá trình biên tập từ tập đầu đến tập cuối của họ. Hơn nữa, nhiều công ty sử dụng cloud, vừa không chính quy vừa dễ bị leak." Một chủ công ty chuyên về hiệu ứng hình ảnh cho biết, đồng thời cũng nhấn mạnh hiếm khi phim bị leak từ công ty hiệu ứng vì tư liệu về tay họ phần lớn chỉ là những đoạn phim gốc ngắn chỉ có hình ảnh không có âm thanh.

Ma Di Đình tiết lộ, hiện nay chưa xác định được nguồn leak tập cuối "Muốn gặp anh", vì vậy các công tác vẫn đang vận hành khẩn trương. Nếu như trước đây, sau khi phim hoàn thành bước vào giai đoạn xét duyệt, các đơn vị khác nhau sẽ nhận được các nội dung khác nhau với các watermark khác nhau, ví dụ như phần gửi cho Fox xét duyệt sẽ có chữ "Fox xét duyệt". Nhưng hiện tại dù gửi cho nhiều nơi đều chỉ được đề "Bản xét duyệt", gây khó khăn cho quá trình bảo hộ quyền tác giả.

Nhìn từ "Khánh dư niên", "Muốn gặp anh", "Trạm kế tiếp hạnh phúc", bảo hộ quyền tác giả trên địa hạt phim ảnh có thể nói là vất vả mà không được quả ngọt. Luật sư Trịnh Tiểu Cường cho biết, các tài nguyên bản lậu phim ảnh hiện đang phát tán trên mạng đều nằm trong chuỗi lợi ích, một mặt các chủ thể xâm quyền lợi dụng các website đối ngoại mời chào người sử dụng, đồng thời sử dụng các phần mềm chơi video do chính họ tự phát triển để che đậy và tiến hành hành vi xâm quyền, mặt khác tập trung vào các dữ liệu đám mây và xâm quyền theo chuỗi, "Các phần tử ngoài vòng pháp luật thường áp dụng hình thức tiêu thụ đa cấp để tiêu thụ bản lậu, phát tán link trên khắp internet, đi kèm là chiếu online một cách trắng trợn, tiếp xúc rộng rãi với quần chúng khán giả, như vậy chúng rất dễ dàng để trốn giám thị."

Tuy nhiên, chi phí bảo hộ quyền tác giả tác phẩm của phim ảnh quá cao, khó có thể thấy hiệu quả trong thời gian ngắn, và như vậy thua lỗ là việc thấy ngay trước mắt. Như bộ phim hot năm ngoái "Khánh dư niên" lượng view giảm nhanh chóng vì bị leak trên mạng. Còn "Muốn gặp anh", rất nhiều netizen đã nôn nao cồn cào ngóng trông tập cuối của bộ phim đến mức phải xem ngay bản lậu, điều này trước tiên ảnh hưởng trực tiếp đến lượng view trên hai website Tencent video và iQiyi cũng như rating trên CTV.

Luật sư Trịnh Tiểu Cường cho biết, các vụ leak này còn ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích thương mại. Như "Khánh dư niên" và phương thức "trả phí xem trước", vụ leak đã gây tổn thất lớn đối với đơn vị phát sóng. "Rất nhiều bộ phim đều do đơn vị phát sóng chiêu thương, đặc biệt là đối với các bộ phim hot, tạo hiệu ứng tốt khi phát sóng, thường sẽ thu về một khoản thu nhập không hề nhỏ từ các đơn vị quảng cáo." Như vậy cộng lại phí hội viên và thu nhập từ quảng cáo sẽ là bao nhiêu?

Song song với hành động bảo hộ quyền tác giả từ phía đơn vị phát sóng, phía bộ phim phải phòng leak như thế nào?

"Bắt đầu từ giận dữ đau đớn để bước lên đúng con đường của lẽ phải. Đến phút này thì thực ra tôi thấy chúng tôi đã thực hiện một phi vụ cực kỳ dũng cảm." Cùng tuyên bố chống lại bản lậu, đơn vị sản xuất và đơn vị phát sóng cùng sóng bước trên con đường bảo hộ quyền tác giả, và Easter Egg ở phút cuối cùng được thực hiện trong vòng 72 tiếng đồng hồ, "Muốn gặp anh" đã phản kích trực diện piracy.

Vì chưa phát hiện được nguồn leak nên vụ việc vẫn đang trong quá trình tra xét. Hiện tại, trong công tác bảo hộ quyền tác giả tác phẩm, iQiyi và Tencent phụ trách tại Đại Lục và Fox phụ trách tại Đài Loan.

Tất cả người trong nghề đều biết, dính dáng đến bảo hộ quyền tác giả tác phẩm đồng nghĩa với tiền bạc và thời gian. Piracy đường dây dài lại lắt léo, khó tìm được nguồn. Không tìm được nơi khởi phát, phía bộ phim và đơn vị phát sóng chỉ còn cách bó tay chịu trói, nhìn tổn thất ngày càng nặng nề hay sao? Không hẳn.

Năm ngoái, Tòa án nhân dân Hải Điến Bắc Kinh đã ra phán quyết cuối cùng vụ kiện xâm phạm quyền bảo hộ tác phẩm phim truyền hình "Tam sinh tam thế thập lý đào hoa", đơn vị cung cấp dịch vụ Baidu Wangpan phải đền bù tổn thất cho Youku là 1 triệu NDT. Được biết, đây là vụ án đầu tiên mà tòa án yêu cầu đơn vị cung cấp dịch vụ phải chịu trách nhiệm bồi thường vì đã không áp dụng các biện pháp ngăn chặn người sử dụng thực hiện hành vi xâm phạm quyền tác giả, đồng thời cũng lập kỷ lục mức bồi thường cao nhất trong các án kiện về quyền tác giả.

Luật sư Trịnh Tiểu Cường cho rằng, quan điểm của Tòa đã cung cấp chỉ đạo rõ ràng cho các án kiện về quyền tác giả sau này: Nếu đơn vị cung cấp đường link sau khi nhận được thông báo của đơn vị bản quyền là đường link đó liên quan đến xâm phạm bản quyền đã lập tức hành động ngừng đường link đó, đồng thời thông báo đơn vị bị xâm phạm bản quyền, như vậy dù đường link đó bị xử đã xâm phạm bản quyền thì đơn vị cung cấp đường link sẽ không phải chịu bất kỳ trách nhiệm nào trước pháp luật; nếu đường link đó đã kiểm chứng là không xâm phạm bản quyền thì sẽ lập tức được khôi phục như cũ, "Nếu các đơn vị cung cấp đường link (như Baidu Wangpan, Douban, Weibo) hành động kịp thời sau khi nhận được thông báo từ đơn vị bản quyền, họ sẽ không phải chịu bất kỳ trách nhiệm gì; còn nếu không có bất kỳ hành động nào, rất có thể họ sẽ phải gánh chịu các trách nhiệm tương ứng liên quan."

Như vậy, khi phát hiện ra phim bị leak, phía bộ phim nên cố gắng hết sức để giảm tổn thất. Cũng có người trong nghề góp ý, bảo đảm an toàn từ tiền kỳ, rồi tìm công ty thực hiện hậu kỳ quy phạm, ghi rõ trách nhiệm bồi thường trong hợp đồng, thiết lập quy trình chuyển giao an toàn kín kẽ, các phần được giao ra ngoài phải có watermark và được ghi chép lại, không để thành phẩm upload lên Baidu Wangpan, phải xóa bỏ kịp thời khi bị up lên.

Cũng có một điều cần chú ý là, phim truyền hình Đài Loan "Muốn gặp anh" có thể tốc chiến thực hiện Easter Egg để kịp phát sóng nhưng tình huống phức tạp hơn rất nhiều đối với thị trường phim ảnh Đại Lục. Rất nhiều bộ phim gây sốt bị leak ngay khi đang phát sóng, thậm chí là ngay từ khâu chế tác. Năm 2017, webdrama "Thịnh thế" dù chưa phát sóng nhưng bản lậu đã tuồn thẳng ra thị trường. Gặp trường hợp này, phía sản xuất sẽ phải gánh chịu áp lực gấp bội phần. Nếu muốn sửa đổi hay quay thêm khi bị leak ngay từ khâu hậu kỳ, phần thêm/sửa đổi sẽ phải ăn khớp với toàn bộ nội dung câu chuyện, hơn nữa sẽ phải mất kha khá thời gian cho khâu kiểm duyệt, ngoài ra còn phải xét đến các yếu tố như lịch trình của diễn viên, đạo diễn, biên kịch, rất nhiều thứ phải được phối hợp nhịp nhàng, quả thật rất khó để thực hiện.

Easter Egg của "Muốn gặp anh" là món quà bù đắp cho khán giả, phía bộ phim cũng đã phải hy sinh không nhỏ. Nguyên bản kết cục vốn là khoảng không gian cho khán giả tự tưởng tượng, nhưng cuối cùng nó phải chạy về một hướng "đã xác định". Đối với khán giả, đây là chuyện tốt, còn đối với những người thực hiện bộ phim, đó là một tiếc nuối mỹ lệ.

Thái độ, hành động, nhiệt huyết nói "không" với bản lậu của các thành viên thực hiện "Muốn gặp anh" đã làm cảm động các khán giả yêu thích bộ phim. Ba chữ "Tôi hài lòng" tràn ngập các dòng bình luận của bộ phim. Nhưng vẫn phải nhấn mạnh, khi chuyện đã xảy ra, dù có cứu chữa thế nào, thì tổn thất do bản lậu mang đến đã đang và vẫn sẽ tồn tại.

Nguồn: https://mp.weixin.qq.com/s/rih_jNUUm-ZtCN6BzokFyg